5 سفر خارجی رئیس جمهور الجزایر به کشورهای عربی؛ تصحیح اولویت‌ها یا الزامات نشست آتی سران اتحادیه عرب؟

شفقنا- «پنج سفر وی همه به کشورهای عربی بوده است»، اینگونه می‌توان سلسله سفرهای خارجی «عبدالمجید تبون»، رئیس جمهوری الجزایر از زمان به قدرت رسیدن در اواخر دسامبر سال 2019 میلادی را توصیف کرد.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از العربی الجدید، به جز سفر ماه ژانویه 2020 میلادی تبون به برلین برای مشارکت در کنفرانس بین المللی درباره لیبی، هر پنج سفر خارجی تبون به کشورهای عربی بوده است.

این سفرها سوالاتی را درباره اصلاح اولویت‌ها در سیاست خارجی الجزایر پس از دو دهه تمرکز بر اروپا، روسیه و چین و یا اینکه این سفرها تنها ضرورتی مقطعی درخصوص نشست آتی سران کشورهای عضو اتحادیه عرب در الجزایر است، مطرح کرده است

آنچه کشورهای حوزه خلیج فارس را تحت الشعاع قرار دهد، بر الجزایر هم تاثیر می‌گذارد

تبون در دیدار با اقلیت الجزایری ساکن کویت در سه شنبه هفته گذشته گفت: علیرغم اینکه ما در مغرب عربی قرار داریم و بُعد جغرافیایی میان ما و کشورهای حوزه خلیج فارس حائل شده است اما در تلاش برای نزدیک شدن به آنها و دفاع از این کشورها هستیم.آنچه که کویت، قطر و یا عربستان را تحت الشعاع قرار دهد، بر الجزایر هم تاثیر می گذارد و ابدا آن را نخواهیم پذیرفت.

این اظهارنظر دربردارنده ابعاد سیاسی است که تفسیرکننده بازگشت اهتمام شایان الجزایر به منطقه عربی است، تبون از فوریه 2020 میلادی 5 سفر متوالی را ابتدا از ریاض، سپس تونس، قاهره، دوحه و کویت آغاز کرد. (وی همچنین قرار بود در 30 دسامبر گذشته به ترکیه سفر کند که به تعویق افتاد.)

این سفرها خوانش‌های سیاسی را درباره بازگشت اهتمام پررنگ الجزایر به برقراری مناسبات با کشورهای عربی و اسلامی مطرح کرده است، به خصوص که الجزایر چند دهه این رویکرد غفلت کرده و بر روابط با فرانسه، کشورهای اتحادیه اروپا و تقویت ائتلاف با چین و روسیه تمرکز کرده بود.

این امر همزمان با تلاش‌های الجزایر برای آزادسازی شماری از عرصه‌های اقتصادی از هیمنه شرکت‌های فرانسوی و لابی‌های اقتصادی در الجزایر است که از این امتیازها بهره‌مند می شدند.

در نوامبر گذشته، تبون کنفرانسی بی سابقه برگزار کرده و از همه سفرای این کشور در جهان دعوت به عمل آورد تا درباره اولویت‌های سیاست خارجی و اقتصادی این کشور رایزنی و گفت و گو کنند.

ارزیابی جدی اولویت‌های خارجی الجزایر

چند دیپلمات‌ الجزایری در گفت‌وگو با العربی الجدید تاکید کردند: از زمان انتخاب تبون، ارزیابی جدی درخصوص اولویت‌های خارجی این کشور انجام شده است که منجر به دو رویکرد اساسی شده است؛ نخست تمرکز دوباره بر روابط با کشورهای همسایه و دوم توسعه مناسبات با جهان عرب و کشورهای شرق عربی.

این منابع افزودند: این امر همزمان با سه برنامه و رویکرد اساسی الجزایر انجام می‌شود؛ نخست: رویکرد امنیتی با کشورهای منطقه و خودداری از تکیه بر طرف‌های خارجی، این امر عملا از طریق سفرهای فشرده و تماس‌های سیاسی با کشورهایی نظیر تونس، لیبی، موریتانیا، نیجر و مالی نمود یافته است.

منابع مذکور تصریح کردند: دوم، رویکرد سیاسی است که به بازیابی نقش و حضور الجزایر در محاقل عربی از طریق ایجاد تفاهم با کشورهای عربی نظیر قاهره و دوحه باز می گردد که در این میان، نقش اقتصاد هم باید مدنظر قرار گیرد چرا که الجزایر نیاز به حضور در اقتصاد منطقه و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و بازارهای نزدیک دارد.

اما خوانش سیاسی دیگر این است که هنوز برای قضاوت درباره رویکردی جدید در سیاست خارجی الجزایر پس از سفرهای اخیر تبون و «رمطان لعمامره»، وزیر امور خارجه این کشور زود است و چه بسا این تحرکات در راستای نشست آتی سران اتحادیه عرب و در چارچوب تلاش برای حضور گسترده و سطح بالا کشورهای مذکور در نشست یاد شده صورت گرفته است.

الزامات سیاسی پیش از این نشست سران اتحادیه عرب

در همین رابطه، «عربی بومدین»، استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل اظهار داشت رویکرد اخیر الجزایر در روی‌آوری به کشورهای عربی، فعال سازی دیپلماسی است که پیش از 2019 میلادی مورد غفلت قرار گرفته بود اما این تحرکات در چارچوب گزینه و یا رویکرد جدیدی قابل ارزیابی نیست بلکه بیشتر الزامات سیاسی برای برگزاری موفقیت‌آمیز نشست سران اتحادیه عرب است.

عربی در گفت و گو با العربی الجدید تصریح کرد: معتقدم فلسفه تصمیم گیری در الجزایر مبتی بر اهمیت دادن به کشورهای حوزه مدیترانه و افریقاست و دلیل آن هم روابط تو در تو و متعدد اقتصادی با کشورهای اروپایی و بُعد سیاسی توازن بخش در افریقاست.

وی افزود: لذا تعدد سفرها به کشورهای عربی در چارچوب تلاش‌ها برای برگزاری موفقیت‌آمیز نشست اتحادیه عرب در این الجزایر و پیروزی در نبرد توازنات منطقه‌ای است و نمی توان آن را رویکردی جدید در سیاست خارجی دانست زیرا این امر مستلزم شاخص‌هایی واضح است به طوری که با فعال شدن دیپلماسی اقتصادی و در هم تنیدگی روابط الجزایر و کشورهای عربی در زمینه مختلف همراه نشده است.

عربی گفت: لذا نمی توان این تحرکات را رویکردی جدید دانست و بلکه بیشتر فعال سازی دیپلماسی است که در دوره عبدالعزیز بوتفلیقه راکد مانده بود و اگر همراه با اقدامات عملی و استفاده از وزن دیپلماتیک و افزایش حضور اقتصادی در کشورهای عربی نباشد، تنها تحرکی مقطعی به شمار می رود.

امضای توافقات اقتصادی

سفرهای اخیر تبون به کشورهای عربی با امضای چند توافق اقتصادی و در زمینه‌های توسعه، زیرساخت، سرمایه گذاری، تجارت و انرژی با تونس، قطر، مصر و موریتانیا همراه بوده است.

رئیس جمهوری الجزایر در سفر به قطر درباره سرمایه‌گذاری دوحه در بخش کشاورزی، شهرسازی و کشیدن خط راه آهن به تمنراست و أدرار در جنوب این کشور به طول 2000 کیلومتر و توسعه بندر جنجن در شرق الجزایر برای تبدیل شدن به یکی از بنادر مهم افریقا توافق کرد اما برخی اقتصاددانان عامل اقتصادی را همچنان در این سفرها ضعیف ارزیابی می کنند.

در همین رابطه، «سلیمان ناصر»، کارشناس امور اقتصادی و مالی به العربی الجدید گفت: می توان درباره تنوع بخشی و نه تحول در سیاست الجزایر صحبت کرد زیرا شراکت اقتصادی ما همچنان با چین، ترکیه و حتی اتحادیه اروپا قوی است.
ناصر افزود: معتقدم که این سفرها در درجه نخست سیاسی است و خروجی آن اجازه نمی دهد تا بگوییم تحولی در رویکرد اقتصادی به وجود آمده است همچنین بُعد اقتصادی زیاد در سفرهای تبون به کشورهای عربی بروز نیافته است.

وی در پایان گفت: به استثنای سفر به قطر که برای حضور در نشست کشورهای صادرکننده گاز انجام گرفت و طی ان توافقات خوبی در زمینه راه آهن و شهرسازی انجام شد در دیگر سفرها صبغه سیاسی بر اقتصادی غلبه داشته است.

این خبر را در العربی الجدید ببینید.