وزیر کشور: زندانیان معتاد به جای زندان به «اردوگاه» می روند/ هزینه های میلیاردی برای نگهداری معتادان | جهان محتوا
شفقنا- وزیر کشور با اشاره به ماده ۴۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن گفت: اردوگاههای خاصی برای زندانیان معتادی که در زندان حضور دارند، تشکیل می‌شود و این اقدام بر عهده قوه قضاییه است.
به گزارش شفقنا، احمد وحیدی در حاشیه یکصدو چهل و نهمین جلسه شورای اجتماعی کشور در جمع خبرنگاران افزود: در جلسه امروز شورای اجتماعی کشور درباره سه موضوع بحث و گفت‌وگو شد که اولین مورد کارگروه مبارزه با اعتیاد بود و چند مبحث در دستور کار آن قرار داشت. وی با اشاره به تصویب آیین‌نامه‌ای در مورد معتادان و تقسیم نقش هر یک از دستگاه‌ها در این حوزه گفت: این آیین‌نامه باید از سال‌های قبل تدوین و تکمیل می‌شد اما مورد اختلاف قرار گرفته بود و خوشبختانه امروز (یکشنبه ۶ آذر) به تصویب رسید.
وحیدی اضافه کرد: موضوع دیگر معتادان متجاهر بود که بنا بوده و هست که این افراد از سطح شهر جمع شوند. در تهران و برخی شهرهای دیگر، اقدامات خوبی انجام شده و این موضوع باید با سرعت دنبال شود.وزیر کشور افزود: آن دسته از معتادان که به صورت داوطلبانه با عنوان ماده ۱۵ خود را معرفی می‌کنند، باید رسیدگی‌هایی برای آنها انجام شود که این کار توسط وزارت بهداشت انجام می‌شود همچنین در جلسه امروز درباره ماده ۴۲ در خصوص زندانیان معتادی که در زندان حضور دارند نیز گفت وگو شد و قرار شد که اردوگاههای خاصی برای نگهداری آنها تشکیل شود و این اقدام بر عهده قوه قضاییه است اما باید کمک‌هایی در راستای تحقق این امر انجام شود.
طبق ماده ۴۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق موادی به آن (الحاقی مصوب ۱۳۸۹/۰۵/۰۹)، «به قوه قضاییه اجازه داده می‌شود که بخشی از محکومان مواد مخدر یا روان‌گردان‌های صنعتی غیرداروئی را به جای زندان در اردوگاههای خاص (با شرایط سخت و عادی) نگهداری کند. دولت موظف است اعتبارات و تسهیلات و مقررات لازم را برای تهیه و اداره این اردوگاه ها در ظرف مدت یک سال تامین کند.»وی در پاسخ به سوالی درباره اختلاف نیروی انتظامی و شهرداری تهران در موضوع جمع‌آوری معتادان متجاهر گفت: قانون مشخص نکرده که این امر به عهده چه دستگاهی است و بر همین اساس در جایی شهرداری و در مواردی نیروی انتظامی به این امر کمک می‌کند؛ بنابراین بر اساس قراردادها و بنا به شرایط یکی از نهادها مسئولیت را قبول می‌کند.
هزینه های میلیاردی برای نگهداری معتادان
ایرنا نوشت: براساس آمارهای موجود 70 هزار معتاد متجاهر در کشور وجود دارد گاهی این آمار از بین50 تا 70 هزار نفر اعلام می‌شود و این نکته مهم نیست که چه تعداد فرد معتاد متجاهر در ایران وجود دارد بلکه این مسئله که چه اقداماتی برای کاهش آنها انجام شده دارای اهمیت زیادی قائل است.اینکه چه اقداماتی برای معتادان متجاهر انجام شده است که نه تنها تعداد آنها کمتر نمی‌شود بلکه هر روز در کنار خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، زیر پل‌ها، داخل پارک‌ها و مکان‌های تفریحی تعداد آنها رو به افزایش است، وجهه‌ای که این مسئله دارد بسیار ناخوشایند است بنابراین نگاه به این موضوع باید به شیوه‌ای مناسب تغییر کند.بر اساس گزارش‌های رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر، تعداد معتادان متجاهر جمع‌آوری شده در سطح کشور 60 هزار نفر است که در بین این تعداد متکدیان و بیماران روانی و زباله‌گردها نیز وجود دارند.این آمارها نشان می‌دهد که اقداماتی که برای معتادان متجاهر در سال‌های اخیر انجام شده چندان تاثیرگذار نبوده است چرا که نه تنها تعداد معتادان متجاهر کمتر نشده است بلکه تعدادی از آنها نیز در گروه بی‌خانمان‌ها قرار گرفته‌اند.
حدود۲۷ تا ۳۰ درصد معتادان متجاهر بی‌خانمان هستند
معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: ستاد مبارزه با مواد مخدر در فرایند درمانی آسیب‌دیدگان اعتیاد به دنبال غربالگری هوشمند معتادان بوده و در این راستا اجرای سامانه غربالگری هوشمند معتادان در دستور کار بوده که تا پایان سال راه‌اندازی خواهد شد.به گزارش ایرنا،محمد جمالو در مورد تحلیل و بررسی آسیب شناسانه معتادان متجاهر اظهار داشت: براساس سامانه هوشمند، معتادان متجاهر بعد از دستگیری در فرآیند شناسایی و غربالگری قرار گرفته و فرد مورد بررسی روانکاوی و روانشناسی قرار می‌گیرد و راه درمانی متناسب انتخاب می‌شود.وی افزود: براساس قانون مبارزه با مواد مخدر روش‌های هشت گانه‌ای برای ترک اعتیاد وجود دارد که بعد از بررسی‌های انجام شده برای نتیجه بهتر درمان، بهترین روش ترک استفاده می‌شود.جمالو با تاکید بر ضرورت درمان و کاهش آسیب اعتیاد و حذف چرخه باطل دستگیری، ترک و رهاسازی معتادان ادامه داد: ویژگی اپیدمی اعتیاد این است که این اپیدمی اوج داشته و هیچ وقت به پایان نمی‌رسد و برای درمان و برخورد با این اپیدمی باید یک راهکار درست داشت.معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: اعتیاد یک اپیدمی جهانی است و ویژگی‌هایی دارد و یکی از ویژگی‌های آن این است که اعتیاد در کل دنیا زنانه است و زنانه‌تر نیز می‌شود.وی افزود: آمارهای مرکز غربال نشان می‌دهد حدود 27 تا 30درصد معتادان متجاهر جمع‌آوری شده تجاهر نداشته و بی‌خانمان هستند.جمالو با تاکید بر اینکه براساس آمار حدود 40 هزار معتاد متجاهر در کشور وجود دارد، بیان کرد: وضعیت کشور ایران نسبت به نُرم جهانی بهتر است و مورد تقدیر سازمان ملل است ولی این وضعیت موجود در شان کشور ما نیست.از سال 97 تاکنون با هدف بهبود وضعیت معتادان 200 درصد ظرفیت نگهداری و درمان معتادان متجاهر در کشور افزایش یافت و اکنون نزدیک به 40 هزار نفر ظرفیت نگهداری و درمان معتادان متجاهر در کشور وجود دارد، بخشی از این ظرفیت دولتی بوده و حدود 10 هزار نفر ظرفیت را سازمان زندان‌ها ایجاد کرده است.سعید صفاتیان تحلیل‌گر حوزه اعتیاد افزود: موضوع رسیدگی به وضعیت معتادان متجاهر از سال 1385 در کشور در جلسه ستاد مبارزه با موادمخدر با حضور رئیس جمهور شروع شد و در آن زمان مدیرکل درمان ستاد مبارزه با موادمخدر بودم.در آن طرح کلی برای همه معتادان وجود داشت، رئیس جمهور وقت برنامه معتادان خیابانی را مطرح کرد و قرار بود دو ماه بعد طرحی برای معتادان در خیابان داشته باشیم که به همین منظور با اعضای کمیته درمان شامل نیروی انتظامی، قوه قضائیه، وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جلسه برگزار شد.صفاتیان ادامه داد: در دو ماه طرح اولیه ساماندهی وضعیت معتادان در کشور در آن زمان نوشته شد و در جلسه ستاد مبارزه با موادمخدر این موضوع هم مطرح شد و نظر نهایی اجرای برنامه‌های کاهش آسیب برای این افراد بود.وی ادامه داد: در آن زمان 300 مرکز دی‌ای سی «مراکز گذری» و 400 مرکز افزایش دسترسی راه‌اندازی شد و کم کم نگاه‌ها پس از این کارها به موضوع اعتیاد و معتادان نگاه اجتماعی شد البته با ورود بیشتر ناجا به این مسئله موضوع معتادان به سمت مکان‌های بسته و اردوگاهی پیش رفت.
آمار معتادان خیابانی از ۶۰ تا ۱۰۰ هزار نفر
این تحلیل‌گر حوزه اعتیاد بیان داشت: قانون مبارزه با موادمخدر که اصلاح شد در ماده 15 این قانون موضوع معتادان خود معرف و در ماده 16 قانون بحث معتادان خیابانی و متجاهر مطرح شد که مهمترین موضوع در این زمینه این بود که چه کسی تجاهر را می‌پذیرد که البته روانشناس و پزشک باید معتاد متجاهر را تایید می‌کردند.وی ادامه داد: هنوز این داستان پیچیدگی خودش را دارد و خیلی از افرادی که به عنوان معتاد دستگیر می‌شدند معتاد نبوده و فقط بی‌خانمان بودند که آمار این افراد بی‌خانمان20 درصد بود و بعد با حکم قضائی به مراکزی می‌رفتند که برنامه‌ای برای آنها داشته باشند.صفاتیان اضافه کرد: اعداد معتادان خیابانی در کشور را از 60 تا 100 هزار نفر داریم و معتقدیم هرچه وضعیت اقتصادی بدتر شود وضعیت آنها نیز بدتر و متجاهر می‌شوند چرا که روابط اقتصادی بد در این سال‌ها و این تورم باعث بدتر شدن وضعیت اوضاع شده است.وی معتقد است: تغییر الگوی مصرف مواد مخدر نیز باعث این تجاهر شده است چون مصرف مواد صنعتی مانند شیشه و هروئین و تزریق آن زودتر فرد را به متجاهر بودن می‌رساند و زمانی که به سمت تزریق می‌روند این مشکلات آنها بیشتر می‌شود.
به حاشیه رفتن برنامه کاهش آسیب معتادان
وی با بیان اینکه برنامه کاهش آسیب معتادان از 1385 کم کم به حاشیه رفت، اظهار داشت: از سال 85 تا 90 در هر سمینار بین‌المللی در دنیا از ایران دعوت و میزی برای صحبت کردن داده می‌شد و حتی این میز گرفتن برای هر کشوری اعتبار است، اما از سال 92 برنامه کاهش آسیب معتادان که حذف شد دیگر ایران در سمینار بین‌المللی دعوت نشده است.وی ادامه داد: اینکه30 تا 40 هزار نفر تحت پوشش برنامه متادون درمانی قرار دارند نمی‌تواند ملاکی برای این موضوع باشد چرا که برنامه‌های کاهش آسیب توانست در مواقع مختلف بسیاری از مشکلات معتادان متجاهر در کشور را حل کند.وی به اجرای برنامه‌های موثر کاهش آسیب برای معتادان نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه داروخانه‌ها به فرد خیابانی با لباس کثیف سرنگ نمی‌دهد و در بیشتر اوقات نیز خود معتادان تمایلی به خرید قیمت داروخانه‌ای سرنگ ندارند، اجرای برنامه کاهش آسیب در این زمینه بسیار تاثیرگذار بود.صفاتیان خاطرنشان کرد: آن زمان با قیمت سرنگ ارزان استقبال خوبی از این طرح شد اما امروز شاهد هستیم که پس از گذشت سال‌ها، برنامه‌های کاهش آسیب حذف و برنامه اقامتی و اردوگاهی جایگزین آن شده است.وی ادامه داد: در برنامه اقامتی و اردوگاهی یا نگهداری در کمپ دیگر یک یا دو ماه معتاد در خیابان دیده نمی‌شود و اما دو ماه بعد دوباره همان معتاد بدون هیچ اقدامی در جهت کاهش آسیب وارد خیابان می‌شود.
معتاد با ۱۵ سال تزریق با ۲ ماه پاک نمی‌شود
وی برنامه‌های کاهش آسیب را بسیار موثرتر از برنامه نگهداری در کمپ و اردوگاه دانست و گفت: معتادی که 15 سال تزریق هروئین دارد با دو ماه نگهداری در کمپ یا اردوگاه که پاک نمی‌شود.این تحلیل‌گر حوزه اعتیاد اظهار داشت: معتادی که پس از دو ماه از کمپ یا اردوگاه برمی‌گردد هنوز خود را پیدا نکرده است که بخواهیم آموزش حرفه‌آموزی به آن فرد داده شود چرا که معتقدیم یک فرد معتاد در طول یک سال هم نمی‌تواند اشتغال داشته باشد چون ذهن و همه وجودش درگیر همچنان اعتیاد است.وی با بیان اینکه اکنون 50 درصد معتادان کشور شغل و حرفه دارند، اظهار داشت: مهمترین بحث برای معتادان متجاهر اکنون ارائه خدمات روانشناسی و دارو درمانی است اما باید این سوال را پرسید که کدام سیستم باید این خدمات را به افراد معتاد ارائه دهد.این تحلیل‌گر حوزه اعتیاد معتقد است: اینکه معتاد خیابانی باید در خیابان جمع‌آوری و دو ماه در اردوگاه و کمپ نگهداری و هزینه میلیاردی که نتیجه نمی‌دهد برای این افراد شود، باید از این مسئله عبور کرد چون کاری که نتیجه ندارد نباید ادامه‌دار باشد.وی خاطرنشان کرد: باید برای این مسئله ستاد مبارزه با موادمخدر یک گروه مستقل برای انجام تحقیقات از اردوگاهها و کمپ‌های نگهداری معتادان را انتخاب کند تا مشخص شود که این موضوع چقدر در روند کاهش مشکلات معتادان و بازگرداندن آنها به جامعه تاثیرگذار است.ممکن است پس از تحقیقات از اردوگاهها و کمپ‌های ترک اعتیاد مشخص شود که حتی این اردوگاهها کمتر از پنج درصد هم موفق نبوده است، حال باید پرسید چرا برای این اردوگاهها که موفقیت ندارند، میلیاردها تومان هزینه می‌شود.وی یادآور شد: باید برای اجرای بهتر برنامه‌های کاهش آسیب معتادان از ظرفیت بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد استفاده کرد و چون بحث معتاد متجاهر در همه کشورهای دنیا با برنامه‌های اجرایی وجود دارد می‌توان از اقدامات آنها نیز به خوبی بهره برد.این تحلیل‌گر حوزه اعتیاد با بیان اینکه این شرح حال معتادان متجاهر در کشور است، اظهار داشت: پس باید برنامه عملیاتی با هدف‌گذاری مشخص برای معتادان متجاهر نوشته شود، گروه متخصصی هم طرح را ارزیابی کند و با وجود تیم ارزیاب، برنامه‌های کاهش آسیب مورد ارزیابی قرار گیرد چون اگر قدرت ارزیابی داشته باشد قابلیت اجرایی پیدا خواهد کرد.به گفته وی، بیش از چهار میلیون مصرف‌کننده مستقیم و غیرمستقیم موادمخدر در کشور وجود دارد، یعنی15 میلیون نفر و یک ششم کشور درگیر گرفتاری موادمخدر هستند. موادمخدر سالانه نزدیک به 200 هزار میلیارد تومان به اقتصاد کشور ضربه می‌زندکه باید برای آن یکبار برای همیشه اقدامات اساسی انجام داد.
پیمایش برای یافتن آخرین آمار معتادان کشور
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به آخرین شیوع شناسی حوزه اعتیاد گفت: این شیوع سال1396 بوده که در آن از روش خانه به خانه استفاده شده است، امسال جزء برنامه‌های ما است که شیوع شناسی صورت بگیرد.مجید قربانی، مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با فارس با اشاره به روند درمان معتادان، اظهار کرد: تمام روش‌های درمانی معتادان در کشور با یک پشتوانه علمی صورت می‌گیرد، بنابراین این درمان‌ها حساب شده هستند.وی افزود: ما برای درمان معتادان روی یک یا چند روش درمانی تمرکز کرده ایم که از آن جمله می‌توان به روش‌هایی مانند ام ام تی (MMT) که درمان نگهدارنده اعتیاد با متادون است، اشاره کرد.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به کاربرد درمان غیردارویی در معتادان، ادامه داد: ما انتظار داریم درکنار درمان‌های دارویی بتوانیم از شیوه غیردارویی نیز بهره مند شویم، در واقع به دنبال آن هستیم تا تنوعی در روش‌های مختلف درمان ایجاد کنیم.وی در عین حال توضیح داد: در تلاشیم تا به تنوع سبد درمان فکر کنیم، این به آن خاطر است که درکنار متادون، مصرف بوپرنورفین را ترویج و درمان‌های رواشناختی را به کار گیریم یا حتی از گروه‌های خودیار و همتا بتوانیم استفاده کنیم.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر به نقش مهم مددکاران در کمک به معتادان اشاره کرد و گفت: ما خواستاریم تا نقش مددکار در بحث اعتیاد و درمان آن اثربخشی بالاتری پیدا کند چرا که به یک معتاد کمک می‌کند تا پس از ترک یا در حین ترک، خدماتی بگیرد که کار، خانواده و حمایت‌های اجتماعی خود را را بازیابی کند، اگر این‌ها اتفاق بیفتند امید به درمان و ماندگاری در درمان افزایش می‌یابد.قربانی در پاسخ به پرسشی در خصوص آخرین آمارها از تعداد معتادان و بهبودیافتگان، عنوان کرد: در همین رابطه اخیراً ما اقدام به راه اندازی سامانه هوشمند جمع آوری اطلاعات کرده ایم که می‌تواند در لحظه آمارها را نشان دهد که میزان ورودی‌ها و خروجی‌های بهبودیافتگان چقدر است.
وی با ارائه تعریف اعتیاد، عودکنندگی را یکی از شاخصه‌های این بیماری عنوان کرد و گفت: بسیاری از فعالان حوزه اعتیاد، عودکنندگی را پر رنگ نمی‌بینند، در واقع ما برای اعتیاد یک درمان قطعی نداریم برای همین از بهبودی استفاده می‌کنیم، با این تعریف کسی که امروز هم از متادون استفاده می‌کند و به زندگی و کار خود رسیدگی می‌کند یک فرد درمان یافته است.مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر تأکید کرد: استانداردهای بین المللی می‌گویند فردی که ۱ تا ۲ سال از مصرف مواد او می‌گذرد و فاصله گرفته و دیگر وسوسه برگشت ندارد، این یک فرد بهبود یافته و درمان شده است.
چنددرصد معتادان موفق به ترک اعتیاد می‌شوند؟
وی در عین حال عنوان کرد: آمارهای جهانی می‌گویند در درمان معتادان، با بهترین شرایط ارائه خدمات درمانی، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد ممکن است بهبودی ببینیم، در کشور ما طبیعتاً کمتر است، این در موقعیت‌های مختف متفاوت است اما سنجش دقیق آن نیازمند رسیدگی بیشتر است.قربانی با بیان اینکه آخرین شیوع شناسی در سال ۱۳۹۶ در حوزه اعتیاد صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: در این شیوع از روش خانه به خانه استفاده شده است، امسال جزء برنامه‌های ما است که شیوع شناسی صورت بگیرد و ومنتظریم تا نتیجه آمارها چه خواهد بود.
تولید عمده داروهای ترک اعتیاد در کشور
وی درباره آخرین روند تولید داروهای ترک اعتیاد در کشور، تصریح کرد: واقعیت آن است که عمده داروهای ترک اعتیاد در کشور تولید می شود اما در کنار مصرف این داروها، نقش داروهای روان گردان نیز مهم بوده و از این رو در کنار داروهای اصلی استفاده از داروهای روانپزشکی نیز مهم بوده و بخشی از داروهای روانگردان باید از خارج وارد کشور شود اما عمده تولید داروهای ترک اعتیاد مورد نیاز معتادان در داخل کشور تولید می‌شود.
