شفقنا رسانه_هفته گذشته خبر محروم شدن سه تن از روزنامه نگاران در هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران، باعث ایجاد موجی از اعتراضات نسبت به از بین رفتن استقلال حرفه ای خبرنگاران شد. اما این اتفاق تا چه حد می تواند استقلال حرفه ای تحریریه ها را زیر سوال ببرد؟ ملزومات رسیدن به یک استقلال چیست؟ چه موانعی بر سر راه رسانه ها برای رسیدن به مستقل شدن وجود دارد؟شهریار شمس مستوفی دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران ضمن اشاره به اینکه این اتفاق ارتباطی به استقلال تحریریه ها ندارد، توضیح می دهد: به نظرم این دو مساله ارتباطی به هم ندارند. چرا که کارکرد نهاد صنفی با کارکرد تحریریه ها متفاوت است. وقتی وارد نهاد صنفی می شویم به عنوان فعال صنفی مطرح هستیم نه الزاما روزنامه نگار.مستوفی گرفتن مجوز از نهادهای قدرت و رویکرد سرمایه گذار در هر رسانه ای را از موارد محدود کننده در استقلال تحریریه ها می داند و تاکید می کند این قوانین باید ملغی و اصلاح شوند.
مستوفی دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران، درباره ارتباط این اتفاق با استقلال تحریریه ها به شفقنا رسانه می گوید: به نظرم این دو مساله ارتباطی به هم ندارند. چرا که کارکرد نهاد صنفی با کارکرد تحریریه ها متفاوت است. وقتی وارد نهاد صنفی می شویم به عنوان فعال صنفی مطرح هستیم نه الزاما روزنامه نگار.
او ادامه می دهد: از طرفی دیگر، چون کار روزنامه نگاری نیازمند مسائلی چون آزادی بیان، استقلال تحریریه هست، بخشی از فعالیت های صنفی در انجمن منوط به تبیین این نوع مسائل است که انجمن صنفی هم به این موضوعات ورود کرده و جلساتی با مسئولان مربوطه داشته است. اما باز هم تاکید می کنم که بخشی از فعالیت های انجمن به این مسایل-استقلال تحریریه ها- مربوط می شود. مسائلی که در انجمن های صنفی مطرح می شود، بسیار گسترده است.
این فعال رسانه ای درباره ملزومات استقلال تحریریه ها توضیح می دهد: استقلال تحریریه ها به عوامل مختلفی برمی گردد. وقتی فردی مجوزی را برای انتشار یک رسانه می گیرد باید دارای یک سری شرایط باشد و برخی از شرایط را حاکمیت تعیین می کند، خب در همین جا استقلال تحریریه ها با این شرایط تعیین کننده، زیر سوال می رود. عامل بعدی سرمایه گذاران در رسانه هستند و این افراد قطعا انتظاراتی از رسانه دارند.
او ادامه می دهد: اگر رسانه چارچوب های عملیاتی خود را تعریف کند- مثلا اعلام کند که در این حوزه ها مشغول فعالیت هستم-، مشکل ساز نمی شود. اما آنچه ضربه زننده می باشد، پنهانکاری است. مثلا اگر یک رسانه که طرفدار اقتصاد آزاد است و این مسأله را رسماً اعلام کند، طبیعتا مخاطبان از آن رسانه انتظار ندارند از حقوق کارگر دفاع شود. اما این مسأله در انجمن های صنفی متفاوت است. چون انجمن های صنفی فعالیتشان مربوط به صنف است نه تولید محتوا. هر صنفی برای حمایت از اعضای صنف خود هم باید به قوانین خود پایبند باشد.
مستوفی درباره خلأ های موجود بر سر راه استقلال تحریریه ها، بیان می کند: مبنای تشکیل و ایجاد انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران به این خاطر بود که بتواند در چارچوب قوانین موجود فعالیت کند. به همین خاطر در اولین انتخابات انجمن، صلاحیت چندین نفر از اعضای هیات مدیره توسط وزارت کار صادر نشد و مجددا مجمع برگزار شد و تعدادی از همکاران کاندید شدند. اگر قرار باشد ما رسانه یا یک نهاد صنفی مستقل داشته باشیم، باید قوانین موجود ملغی و یا اصلاح شود و تصمیمات توسط خود صنف گرفته شود. متاسفانه ما به حدی قوانین متعدد و دست و پاگیر در همه حوزه ها داریم که بحث استقلال تحریریه ها را قطعا با چالش های زیادی روبرو می کند.
او توضیح می دهد: حضور دولت ها در تمام ارکان زندگی هم بی تاثیر نبوده است. بزرگترین تامین کننده مالی رسانه ها، به نوعی دولت است. اگر همین بحث مجوز و آگهی گرفتن ها را از رسانه ها بگیرند قطعا درآمدی برای آنان نمی ماند. خب همه این عوامل خود از بین برنده استقلال رسانه هاست و به نوعی تمام این عوامل، چرخه معیوب است و نیازمند یک اقدام جدی در این زمینه هستیم.
او تاکید می کند: طبیعتا هر گونه دخالت در امور صنفی توسط نهادها غلط است. اما متاسفانه قوانین در ایران این امر را امکان پذیر کرده است و هرگونه فعالیت، منوط به داشتن‌مجوز از نهادهای دولتی است که امیدوارم روزی اصلاح شود.
این فعال رسانه ای درباره جزئیات اتفاقی که برای سه تن از روزنامه نگاران در انجمن صنفی روزنامه نگاران افتاد، می گوید: متاسفانه بعد از برگزاری مجمع عمومی مدارک و مستندات بر اساس قانون به وزارت کار ارسال شد. اما متاسفانه پس از تاخیر فراوان اعلام شد برخی از منتخبین شرایطتشان احراز نشده است.در همین بین به دلیل اختلافاتی، سه تن از اعضای هیات مدیره منتخب استعفا دادند و طبق اساسنامه، منتخبین علی‌البدل جایگزین و مراتب طی صورت جلسه‌ای به وزارت کار اعلام شد.
او ادامه می دهد: پس از این امر، افراد مستعفی بصورت علنی اعلام کردند که صلاحیتشان تایید نشده که با اعتراض درست جمعی از روزنامه‌نگاران مواجه شد. در ادامه جناب نمکدوست نیز برای تسهیل در ثبت انجمن استعفای خود را از هیات مدیره اعلام کردند. در نهایت ضمن اعتراض به روند مراحل ثبت انجمن، امیدوارم با همدلی اعضای صنف هر چه سریعتر شاهد طی مرحله نهایی ثبت انجمن باشیم.
